Kara Cuma… Amerikalılar, insanın internetten ya da günlük hayatta en çok alışveriş yaptığı günü derler. Araştırmalar, Kara Cuma sonucunda atmosfere 385.000 ton karbondioksit salındığını gösteriyor.
Kara Cuma… Amerikalılar, insanın internetten ya da günlük hayatta en çok alışveriş yaptığı günü derler.
Araştırmalar, Kara Cuma sonucunda atmosfere 385.000 ton karbondioksit salındığını gösteriyor.
Kara Cuma aslında Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) Şükran Günü olan Kasım ayının dördüncü Perşembe gününden sonraki Cuma gününü ifade eder ve 1952’den beri tatil alışveriş sezonunun ilk günü olarak kabul edilir ve indirimler başlar.
Geçen yıl Kasım 2020’de Kara Cuma haftasında yapılan satın almalar bir önceki yıla göre %22 arttı. Amerika Birleşik Devletleri’nde başlayan bu tüketim çılgınlığı, elbette internet kullanımının artmasıyla birlikte tüm dünya ülkelerine yayıldı.
İnternet sitelerinde indirim için ekran başında dakikaları sayanlar varken, dükkanları dolduranlar da var. Bazı müşterilerin indirimli ürünler satın almak için birbirlerine fiziksel olarak saldırdığını görmek artık yaygın.
Kara Cuma faturası
“Kara Cuma aşırı üretime, tüketime ve istifçiliğe neden olur”
Birçok sivil toplum kuruluşu (STK) aşırı tüketime karşı kampanya yürütüyor, Kara Cuma ve benzeri alışveriş kampanyalarını reddediyor.
Bu sivil toplum kuruluşlarının en büyüğü 2013 yılında İngiltere’de kurulan Fashion Revolution (FR)’dır.
FR’nin kurucusu Cary Somers, Kara Cuma haftasının sektörü aşırı üretime sürüklediğini ve bu ürünlerin hızla satılabilmesi için aşırı tüketimin körüklendiğini söylüyor.
“Büyük indirim kültürü markaları ve firmaları fazla üretime ve stok yapmaya itiyor. Bu firmalar Black Friday veya benzeri indirim kampanyaları ile bu stokları kolayca eritebileceklerini biliyorlar. Her potansiyel tüketiciyi gözden kaçırmamak için her türlü yöntem kullanılıyor.” diyor Cary Somers.
Normalde satılamayan stoklardan eski veya modası geçmiş teknolojileri serbest bırakmak için büyük ölçekli indirimler yapılır. Firmalar söz konusu ürünleri indirimlerle birleştiremedikleri zaman bağışlamak ya da çöpe atmak gibi işlemlere başvuruyorlar.
Şili’nin Atacama Çölü’ne son günlerde atılan ikinci el ve satılmayan tekstil ürünlerinin yol açtığı büyük kirlilik basına ve sosyal medyaya yansıdı.
Kara Cuma döneminde aşırı üretim, tüketim, endüstriyel ürünlerin nakliyesi, kargo uçakları, kargo gemileri, üretim sırasında kullanılan kimyasallar, üretimde kullanılan enerji, fosil yakıt kullanımı, uzun süreli depolama nedeniyle kullanılan elektrik nedeniyle emisyon oranı açıklıklar ve diğer birçok nedenle, oldukça yüksek, korkutucu derecede büyük.
Money.co.uk tarafından yapılan araştırmaya göre 2021 Kara Cuma haftasında açığa çıkacak olan karbondioksit miktarı tam olarak 386.243 ton. Yani dünyanın en büyük hayvanı olan mavi balinanın 3.679 tanesini birleştirirsek bu sera gazının ağırlık olarak eşdeğer olduğunu görürüz.
“İnsanlar alışveriş yaparken daha hassas oluyor”
Uzmanlar, Black Friday’de %10 daha az indirim yapılmasının dünya çapında karbon emisyonlarını %11 oranında azalttığını hesapladı.
Money.co.uk verilerine göre, tüketiciler son 12 ayda Covid-19 pandemisi ve iklim değişikliğinin yol açtığı öngörülemeyen doğa olayları nedeniyle alışveriş yaparken daha hassas hale geldi.
Birleşik Krallık’ta her dört kişiden biri çevrimiçi (İnternet üzerinden) bir şey satın alırken bu eylemin çevresel etkisini de göz önünde bulundurur. Geçen yıla göre bu durum yüzde 88 arttı.
Z kuşağı çevreye en duyarlı yaş grubu
Anketlere baktığımızda çevreye en duyarlı grubun Z kuşağı (1998-2012 doğumlular) olduğunu görüyoruz. Bu genç nesil, çevreye daha az karbon salınımı yapmak için ortalama 10,54 Euro daha fazla harcayabileceklerini açıkladı.
Money.co.uk’nin finans uzmanlarından biri olan Salman Haqqi, bazı ülkelerde insanların daha çevreci davranmaya başladığını ancak bunun için daha yapılması gereken çok şey olduğunu söylüyor.
Royal Mail veya UPS gibi posta ve nakliye şirketleri, çevreye daha az karbon emisyonu salmak için filolarındaki fosil yakıtlı araçları elektrikli araçlarla değiştirmeye başladı. Ancak dünya elektriğinin %71’inin kömür ve benzeri fosil yakıtlardan üretilmesi, elektrikli otomobillerin aslında şu anda tüketiciler için “daha iyi kötü” bir seçenek olduğunu gösteriyor.
Birleşik Krallık’taki tüketicilerin %60,45’i normal bir nakliye şirketi kullanan web sitelerinden alışveriş yapmamayı tercih ettiklerini söylüyor.
2006’dan bu yana, yalnızca ABD’de Kara Cuma haftası alışveriş çılgınlığı sırasında 10 ölüm ve 111 yaralanma bildirildi.
